الگوی شایسته از مقاصد محتوا و تناسب صور به ترتیب نزول از سوره قیامت تا اسراء

با وجود این که بسیاری از مستشرقان و دانشمندان اسلامی بر این نکته اصرار دارند که قرآن از گسیختگی ویژه ای برخوردار است و همین امر موجب سردرگمی خواننده خواهد شد، لکن می دانیم هدف داری و غایت مندی قرآن، ساختار نظام مند لفظی و معنایی را برتافته است، چه از متن گسسته و نامنظم، هدف و غایتی سر نمی زند واندیشمندان گذشته و بخصوص متأخرین این نظام هندسی معنادار و هدف جو را هم در کلیت پیکره قرآن هم در درون اجزا و بخش های کوچک تر، چون سوره ها و آیات قابل اثبات می دانند.به همین جهت بر آن شدیم تا به بررسی تفاسیر مختلف پیرامون هدف، موضوع و ساختار چندین سوره از قران که در واقع پیش زمینه و یا کلید فهم سوره ها و رهیافت به معنا و مفهوم یکایک آیات هر سوره بستگی به تبیین آن دارد و بر هر مفسر قرآنی لازم است تا در مرحله نخست، غرض سوره را کشف و شناسایی کند تا مبنا و بستری برای فهم معارف سوره و سمت و سو دهنده تفسیر آیات آن باشد، بپردازیم. روش پژوهشی در این پایان نامه، براساس ترتیب نزولی است؛ زیرا در این روش، نقش هدایتی- تربیتی قرآن و حکمت نزول تدریجی آن، به خوبی نمایان می گردد. به عنوان نتیجه ی نهایی می توان گفت: عامل انسجام هر سوره، مقصود آن است نه موضوعات بیان شده در سوره. برای مثال مقصود سوره-ی قیامت، اثبات قدرت خداوند بر رستاخیز است. درحالی که مفسران بدون درنظر گرفتن هدفی برای سوره مطالب را پراکنده و بی تناسب بیان نموده اند، در رساله ی حاضر با توجه به هدف هر سوره، محتویات متنوع آن، در یک تقسیم هماهنگ، سازوار و منطقی، به گونه ای که خواننده بتواند از مجموعه ی محتوا و چینش آن آگاهی یابد، ارائه گردیده است و تناسب منطقی و شایسته ی هر سوره را این گونه یافتیم که خداوند، این سوره ها را در سیر تغییر و تحول جامعه ی معاصر نزول، با مخاطب قرار دادن پیامبر9، مومنان و کافران نازل نموده است.